Czy kawa podnosi ciśnienie?
Choć kawa jest jednym z najczęściej spożywanych napojów na świecie, jej wpływ na układ sercowo-naczyniowy wciąż budzi kontrowersje i jest tematem licznych dyskusji. Czy kawa podnosi ciśnienie i może być przyczyną przewlekłych chorób, a nawet zawału serca? Czas rozwiać mity związane z tym popularnym napojem!
Ciśnienie w organizmie
Ciśnienie krwi to siła, z jaką krew napiera na ścianki naczyń krwionośnych podczas jej przepływu. To dynamiczne zjawisko, zmieniające się w trakcie cyklu pracy serca, gdzie wartości najwyższe noszą nazwę skurczowego, a najniższe rozkurczowego. Pomiar ciśnienia, dostarczając dwie wartości, pozwala ocenić jego obecny stan.
W kontekście normy, wartość 120/80 mm Hg uznaje się za prawidłową, podczas gdy przekroczenie tych wartości wskazuje na nadciśnienie. Nadciśnienie może wynikać z różnych czynników, takich jak podwyższony poziom cholesterolu, nadmiar tłuszczu, brak aktywności fizycznej i inne. Jest to istotny problem, ponieważ nieleczona hipertensja może skutkować poważnymi konsekwencjami dla zdrowia.
Nadciśnienie jest często nazywane „cichym zabójcą”, gdyż bezobjawowo uszkadza narządy i może prowadzić do śmierci, jeśli nie zostanie wykryte na czas. Osoby zdiagnozowane z nadciśnieniem są zobowiązane do stałego monitorowania stanu zdrowia, stosowania leków przez większość życia i podejmowania środków zapobiegawczych.
Czy kawa podnosi ciśnienie?
Aby zrozumieć, czy kawa podnosi ciśnienie, konieczne jest przyjrzenie się składnikom tego napoju, które rzucają światło na wciąż kontrowersyjną zależność między kawą a ciśnieniem. Głównym składnikiem kawy jest kofeina, alkaloid będący antagonistą receptorów adenozyny, działający wazodylatacyjnie. Innymi słowy, kofeina może rzeczywiście zwiększać ciśnienie tętnicze poprzez wzrost oporu obwodowego, zwiększoną sztywność naczyń, a także podniesienie aktywności reninowej osocza i stężenia katecholamin we krwi. To złożone działanie kofeiny zostało przeanalizowane w badaniu z 2009 roku przeprowadzonym przez N.P. Riksen, G.A. Rongen i P. Smiths, którzy ujawnili, że ta sama dawka kofeiny zawarta w kawie podnosi ciśnienie słabiej niż równoważne stężenie podane w postaci tabletki. To zjawisko może być związane z obecnością drugiego kluczowego składnika kawy, a mianowicie kwasu chlorogenowego, który, będąc silnym antyutleniaczem, jednocześnie obniża ciśnienie tętnicze.
Tak więc pytanie, czy kawa podnosi czy obniża ciśnienie, nie ma jednoznacznej odpowiedzi, ponieważ kofeina i kwas chlorogenowy wywołują oba te efekty… jednocześnie.
Czy kofeina w kawie podnosi ciśnienie
Kofeina zawarta w kawie wpływa nieznacznie na ciśnienie krwi. Kofeina krótkotrwale zwiększa ciśnienie krwi poprzez stymulację układu nerwowego i uwalnianie adrenaliny. Efekt ten jest zwykle widoczny w ciągu kilku minut po spożyciu kawy i utrzymuje się przez pewien czas. Jednak reakcja na kofeinę różni się w zależności od indywidualnych czynników, takich jak tolerancja na kofeinę, genetyka, zdrowie ogólne i styl życia. Niektóre osoby mogą doświadczyć większego wzrostu ciśnienia po spożyciu kawy niż inne, podczas gdy u niektórych ten efekt może być minimalny.
Warto zaznaczyć, że dla wielu osób regularne spożywanie kofeiny prowadzi do tolerancji. To oznacza, że organizm stopniowo przystosowuje się do substancji, a jej wpływ na ciśnienie krwi zmniejsza się.
Naukowcy z Harvardu przekazują jednak doniesienia, które mogą zmienić perspektywę. W badaniach przeprowadzonych na 15 zdrowych ochotnikach, którzy otrzymali espresso, bezkofeinowe espresso, zastrzyk z kofeiny i zastrzyk placebo, okazało się, że potrójne espresso było szokiem dla organizmu, ale nie u wszystkich spowodowało wzrost ciśnienia. Okazało się, że osoby regularnie spożywające kawę były odporne na działanie kofeiny. Zaskakująco, osobom niepijącym kawy ciśnienie skoczyło – skurczowe średnio o 13 mm Hg, a rozkurczowe o 7 mm Hg. Interesujące jest także to, że zastrzyk kofeiny podniósł ciśnienie zarówno u osób pijących, jak i niepijących kawę.
Sprawdź też:
Ile kofeiny ma kawa?
Jak kawa podnosi ciśnienie w organizmie?
Przyjrzyjmy się bliżej procesowi, który inicjuje spożycie kawy w naszym organizmie. U zdrowych ludzi ciśnienie tętnicze podnosi się o około 7–8 mm Hg w ciągu godziny po wypiciu kawy. Z kolei ciśnienie rozkurczowe zwiększa się o 6 mm Hg, utrzymując się na tym poziomie przez kilka godzin.
Artykuł autorstwa J. Głuszka i T. Kosickiej, zatytułowanm „The effect of coffee, tea, cocoa on blood pressure and cardiovascular system” mówi:
„Ze względu na genetyczne uwarunkowania metabolizmu kofeiny, u niektórych osób wzrost ciśnienia tętniczego utrzymuje się dłużej, podczas gdy u innych znacznie krócej”.
Z pewnością zatem kawa prowadzi do krótkotrwałego wzrostu ciśnienia, zazwyczaj występującego po spożyciu jednej filiżanki. Badania przeprowadzone przez J.M. Geleijnse’a, ukazują, że regularne picie kawy skutkuje stopniowym zmniejszaniem się wzrostu ciśnienia, a u wielu osób z biegiem czasu całkowicie zanika.
Podobne wnioski potwierdzają również polscy naukowcy. Profesor Krzysztof Narkiewicz, kierownik Katedry Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, podkreślał w jednym z radiowych wystąpień: „Kawa podnosi ciśnienie u tych, którzy spożywają ją sporadycznie. Wówczas nawet jedno espresso może znacząco przyspieszyć pracę serca”. Jednakże, im częściej pijesz kawę, tym mniejsze ryzyko związane z nadciśnieniem! Taki ot paradoks.
Kawa a nadciśnienie – czy kawa podnosi ciśnienie
Jak przedstawia się związek między kawą a nadciśnieniem? Wyniki analiz przeprowadzonych na grupie 1 200 osób w wieku od 18 do 45 lat, u których zdiagnozowano lekkie nadciśnienie, a które nie przyjmowały leków, ukazują, że w ciągu lat badania regularne spożywanie kawy przyczyniło się jedynie do lekkiego pogłębienia nadciśnienia w zaledwie 60 przypadkach! Warto jednak zauważyć, że osoby te równocześnie spożywały alkohol i często paliły papierosy. Stąd można wnioskować, że kawa prawdopodobnie nie miała bezpośredniego wpływu na występowanie nadciśnienia w tej grupie.
Przez wiele lat przypisywano kawie większy wpływ na wzrost ciśnienia tętniczego, niż wynikało to z rzeczywistych badań naukowych. Według dostępnych danych, kawa wywołuje jedynie niewielkie zmiany w wartościach ciśnienia. Wykazano, że zwiększa ciśnienie skurczowe o 4-5 mmHg oraz rozkurczowe o 8-10 mmHg. Co ciekawe, u osób regularnie spożywających kawę nie zauważa się istotnego wzrostu ciśnienia.
Wbrew powszechnej opinii, kawa nie stanowi znaczącego czynnika ryzyka nadciśnienia tętniczego. Wpływ na rozwój nadciśnienia mają bardziej szkodliwe czynniki, takie jak palenie papierosów, spożywanie alkoholu i nadmierne spożycie soli.
Długotrwałe obserwacje tysięcy osób pokazują, że u tych, którzy codziennie piją kawę, zazwyczaj rozwija się tolerancja na kofeinę. Z tego też powodu nadciśnienie u nich nie występuje. U osób regularnie spożywających kawę nie stwierdza się podwyższenia ciśnienia tętniczego. O ile oczywiście spożywają ją w umiarkowanych ilościach, czyli do 6 filiżanek dziennie.
Natomiast osoby spożywające kawę okazjonalnie mogą doświadczyć wpływu kofeiny na organizm, takiego jak pobudzenie czy drżenie rąk. U jednostek z czynnikami ryzyka chorób serca, takimi jak wysoki poziom cholesterolu, niedokrwienie serca czy wysokie ciśnienie, sporadyczne picie kawy może prowadzić do wzrostu ciśnienia tętniczego. A to czasem przyspiesza ryzyko udaru mózgu lub zawału serca.
Kawa a leki na nadciśnienie
Podczas stosowania leków na nadciśnienie można pić kawę w umiarkowanych ilościach. Niemniej jednak, zaleca się przyjmowanie leków na nadciśnienie przed spożyciem kawy. Czego natomiast należy unikać to jednoczesnego spożywania kawy z lekami (nie tylko tymi na nadciśnienie). Dzieje się tak dlatego, że kawa zawiera substancje, które mogą wpływać na metabolizm leków. Leki najlepiej popijać wodą.
Ile kawy może pić osoba z nadciśnieniem?
Optymalne spożycie kawy dla osób z nadciśnieniem zależy od kilku czynników, jednak kluczowe jest utrzymanie umiarkowanych ilości. Dla osób zdrowych, zalecana dzienna dawka kawy wynosi 4-5 filiżanek. W przypadku jednostek z nadciśnieniem, optymalna ilość to maksymalnie 3–4 filiżanki.
