Najlepsza kawa – skąd pochodzi?
Kawa jest jednym z najpopularniejszych napojów na świecie. Pije się ją w każdym zakątku globu. Sięgamy po nią dla pobudzenia, dla celebracji wyjątkowych chwil, na biznesowych spotkaniach, a także dla interesującego smaku. Warto, aby była to kawa dobrej jakości, która jest smaczna, a picie jej po prostu sprawia nam przyjemność. Czy można zatem określić, która spośród dostępnych na rynku to najlepsza kawa? Przekonajmy się o tym wspólnie.
Kawa co to jest?
Warto zacząć od wprowadzenia w temat. Otóż ziarnista kawa jaką znamy to w rzeczywistości wypalone pestki owoców kawowca. Kawowiec natomiast, to krzewy lub drzewa, które uprawiane są w około 60 krajach na świecie. Do prawidłowego wzrostu i rodzenia owoców potrzebuje on specyficznych warunków. Drzewka lubią temperaturę powietrza plasującą się między 20, a 28 stopni Celsjusza. Lubią też regularne nawadnianie, ale zbyt duża ilość wody może im zaszkodzić. Optymalna ilość opadów to od 1500 – 2000 mm rocznie. Wymagają jej natomiast tylko w określonym czasie wzrostu. W tzw. porze suchej kawa dojrzewa i jest zbierana, a następnie poddawana dalszej obróbce. Wilgotność powietrza dobra dla rośliny powinna być wysoka. Dlatego też plantacje kawy wyposażane są w specjalne systemy nawadniania.

Uprawa kawy
Kawowiec to roślina, która wymaga specjalnego traktowania, aby dała dobre plony. Aby drzewka owocowały, a kawa była smaczna musza być spełnione następujące warunki:
- Klimat i warunki glebowe – Kawowiec wymaga ciepłego, wilgotnego klimatu, a także żyznej, dobrze przepuszczalnej gleby. Idealne warunki do uprawy kawy to temperatury między 15 a 25 stopni Celsjusza i opady wynoszące 1500-2000 mm rocznie.
- Sadzenie – Kawowiec rozmnaża się z sadzonek, które są zwykle hodowane w szkółkach. Sadzonki sadzi się w odstępach około 2-3 metrów między sobą. Najlepszy czas na to przypada na okres wczesnej wiosny.
- Pielęgnacja – Roślina wymaga regularnego nawożenia, podlewania i przycinania, aby dała dobre plony. Kawowiec potrzebuje składników odżywczych takich jak: azot, fosfor i potas, a także dużo wody.
- Zbiór – owoce kawowca dojrzewają przez około 9 miesięcy po okresie kwitnienia. Kiedy owoce osiągną odpowiednią dojrzałość, są zbierane ręcznie lub za pomocą maszyn. Najlepsze spośród nich są te ręcznie zbierane, ponieważ wówczas do dalszej obróbki trafiają tylko te w pełni dojrzałe.
- Przetwarzanie – po zbiorze owoce są oddzielane od nasion (czyli ziaren kawy) za pomocą różnych metod. Wyróżniamy suchy lub mokry sposób przetwarzania owoców kawowca. W procesie suszenia lub fermentacji usuwa się zielone części owocu, a nasiona kawy są sortowane i suszone.
- Palenie – suszone ziarna kawy są palone, aby uzyskać odpowiednią barwę i smak. Różne metody i intensywność palenia wpływają na smak i aromat kawy.
Podsumowując, uprawa kawowca wymaga specjalnych warunków klimatycznych i glebowych, regularnej pielęgnacji, zbioru i przetwarzania. Ostatecznie, kawa jest palona, aby uzyskać odpowiedni smak i aromat. Oczywistym jest, że każde z miejsc w których uprawiany jest kawowiec różni się od siebie warunkami, jakie w nich panują. Są to: rodzaj gleby, temperatura, warunki atmosferyczne, bakterie, grzyby itp. Wszystkie te czynniki określa się nazwą terroir. To właśnie one wszystkie razem mają wpływ na finalny smak i aromat naszego napoju.

Czynniki istotne w uprawie kawy
Kawosze cenią kawę ze względu na jej unikalny smak, aromat i pobudzające właściwości. Kawa zawiera ona kofeinę, która działa stymulująco na układ nerwowy, poprawiając koncentrację i wydajność umysłową. Co więcej nasz „codzienny zastrzyk energii” jest bogatym źródłem antyoksydantów i korzystnie wpływa na zdrowie serca oraz układu krążenia.
Kawa jest także powszechnie ceniona ze względu na swoją długą i bogatą historię oraz złożony proces produkcji. Roślina kawowa wymaga specyficznych warunków klimatycznych i glebowych, a po zebraniu ziarna muszą zostać poddane obróbce, w tym suszeniu, prażeniu i mieleniu, aby uzyskać ostateczny produkt. Proces ten wymaga dużej precyzji i umiejętności, co sprawia, że kawę odbieramy jako luksusowy i wysokiej jakości towar.
Dodatkowo, kawę często pijemy w towarzystwie, co stanowi element tradycji i zwyczajów społecznych. Mamy pogaduchy przy kawce, ustalenia przy kawie, spotkania przy kawie, zwierzenia z kawa w tle itd.
Wiele osób ceni kawę także za jej działanie pobudzające. Od filiżanki kawy zaczynają dzień i nie wyobrażają sobie, żeby mogło wyglądać to inaczej. Picie kawy jest też dobrym powodem na przerwę w pracy lub chwilę relaksu po spełnionych obowiązkach.
Warto zapamiętać, że wyjątkowy smak kawy zależy od:
- miejsca uprawy
- sposobu uprawy
- metody obróbki ziaren
- sposobu i stopnia wypalenia
- rodzaju zmielenia
- sposobu zaopatrzenia
Gdzie uprawiana jest najlepsza kawa?
Kawowiec rośnie na terenie określanym jako pas kawowy, który znajduje się między zwrotnikiem Raka, a zwrotnikiem Koziorożca. Największa liczba plantacji znajduje się w Ameryce Południowej i Środkowej oraz w Afryce. Największymi producentami kawy na świecie są:
- Brazylia
- Kolumbia
- Etiopia
- Kostaryka
- Gwatemala
- Kenia
- Tanzania
- Peru
- Honduras
Jednakże kawę uprawia się także w innych krajach m.in w Wietnamie, Indonezji i Peru.

Zobacz także:
„Fusy z kawy – jak wykorzystać?„
Kawa z Afryki
Ziarna kawowca uprawiane w Afryce charakteryzuje się intensywnym smakiem, sporą kwasowością i silnym aromatem. Wysoko oceniana przez wielbicieli kawy jest kawa z Etiopii. Znana jest ona z wyjątkowego smaku, w którym wyczuć można nuty jagód, kwiatów, cytrusów i przypraw. Kawa z Kenii natomiast ma bogaty smak o winnym charakterze. W niej także wyczuwalne są nuty owoców cytrusowych i jagód. Kawa z Tanzanii jest łagodniejsza. W bukiecie jej smaku wyczujemy nuty czekolady, orzechów i karmelu.
Innym ważnym regionem kawowym w Afryce jest Etiopia Sidamo, gdzie rosną kawowce dające owoce słodkim smaku i owocowym aromacie. Kawa z Rwandy natomiast charakteryzuje się zwykle słodkim smakiem i średnią kwasowością, z nutami czerwonych owoców i przypraw.
Kawa uprawiana w Afryce zwykle jest bardziej delikatna w smaku niż ta z Ameryki Południowej, ale bardziej intensywna niż kawa z Ameryki Środkowej i Północnej.
Najlepsza kawa z Afryki
Afryka jest jednym z głównych regionów uprawy kawy na świecie i oferuje wiele wyśmienitych rodzajów kaw. Oto kilka najlepszych rodzajów kaw uprawianych w Afryce:
- Etiopia Yirgacheffe – pochodzi z Etiopii, kraju, który uważany jest za kolebkę kawy. Etiopia Yirgacheffe ma delikatny i wyrafinowany smak, z nutami cytrusowymi i kwiatowymi.
- Kenia AA – tę kawę uprawia się w Kenii. Kenia AA ma bogaty smak i intensywny aromat, z nutami cytrusowymi, winnymi i owocowymi.
- Tanzania Peaberry – ta kawa pochodzi z Tanzanii i charakteryzuje się słodkim smakiem, z nutami czekolady, orzechów i owoców.
- Rwandy Bourbon – pochodzi z Rwandy i ma intensywny, pełny smak, z nutami karmelu, czekolady i jagód.
- Erytrea Sidamo – pochodzi z Erytrei i ma bogaty, złożony smak, z nutami czekolady, orzechów i przypraw.
Plantacje kawy z Ameryki Północnej i Środkowej
Uprawa kawy w Ameryce Północnej i Środkowej opiera się przede wszystkich na plantacjach w Meksyku, Kolumbii, Nikaragui, Salwadorze, Gwatemali, a także Kostaryce.
Kawa uprawiana w Meksyku i na Karaibach, jest zazwyczaj łagodna i ma delikatny smak. Charakteryzuje się ona nutami owocowymi, kwiatowymi i orzechowymi oraz średnim do wysokiego stopnia kwasowości. Ziarna pochodzące z Kostaryki i Panamy dają kawę wyjątkowo aromatyczną i słodką, z wyraźnymi nutami cytrusów i karmelu. Natomiast kawa z Hawajów, zwana kawą Kona, jest bardzo ceniona za bogaty, aksamitny smak z nutami czekolady, orzechów i przyjemną kwasowością. Warto zaznaczyć, że plantacje w Meksyku są często niewielkie, można nawet określić je mianem rodzinnych plantacji. Ziarna zbiera się tam głównie ręcznie, co ma ogromne znaczenie dla jej jakości. Ziemie te są niezwykle żyzne. Znajdują się tam także największe uprawy awokado na świecie.
Kawa z Ameryki Środkowej jest zwykle bardziej kwaśna, a jej smak ma większą intensywność niż kawa z Ameryki Południowej. Z kawowców uprawianych w Hondurasie, Gwatemali i Salwadorze otrzymamy kawę, której smak ma orzechowy charakter i odrobinę wyższą kwasowość. Kawa z Kostaryki jest zwykle łagodna, o średniej kwasowości i nutach cytrusowych, miodowych i karmelowych.
W regionie Ameryki Środkowej można znaleźć także specjalne odmiany kawy, takie jak kawa Maragogype, która charakteryzuje się wyjątkowo dużymi ziarnami i mocnym smakiem. Kawa Geisha, z tego samego rejonu jest bardzo lubiana z uwagi na intensywny aromat i kwiatowe nuty, które są w niej wyczuwalne.
Oczywiście warto pamiętać, że smak i aromat kawy zależą nie tylko od regionu, w którym jest uprawiana, ale od wielu innych czynników, takich jak sposób przetwarzania, palenia i przygotowania. Każda plantacja i każdy producent ma swoje własne techniki i metody, które wpływają na finalny smak i aromat kawy.
Najlepsza kawa z Ameryki Południowej i Środkowej
Ameryka Północna i Środkowa to region, w którym również uprawia się wiele wyśmienitych rodzajów kaw. Oto kilka z najlepszych rodzajów kaw uprawianych w tym rejonie:
- Kolumbia Supremo – ta kawa pochodzi z Kolumbii i jest jednym z najlepszych rodzajów kaw uprawianych w Ameryce Północnej i Środkowej. Kolumbia Supremo ma łagodny smak, z nutami orzechów i karmelu.
- Kostaryka Tarrazu – ta kawa pochodzi z Kostaryki i charakteryzuje się pełnym smakiem, z nutami owoców cytrusowych, czekolady i karmelu.
- Meksykańska Altura – ta kawa pochodzi z Meksyku i ma łagodny, subtelny smak, z nutami czekolady i orzechów.
- Jamajska Blue Mountain – uprawiana jest na Jamajce. Jamajska Blue Mountain ma delikatny, subtelny smak, z nutami cytrusowymi i karmelu.
- Gwatemalska Antigua – ta kawa pochodzi z Gwatemali i charakteryzuje się pełnym, złożonym smakiem, z nutami czekolady, orzechów i owoców. Jest jednym z najlepszych rodzajów kaw z Ameryki Środkowej.
Kawa z Ameryki Południowej
Kawa uprawiana w Ameryce Południowej charakteryzuje się zwykle bogatym i pełnym smakiem oraz łagodną kwasowością. Ziarna pochodzące z Brazylii, największego producenta kawy na świecie, mają zwykle łagodny smak o charakterze orzechowym, z nutami miodu i karmelu. Kawa z Kolumbii, drugiego co do wielkości producenta kawy w Ameryce Południowej, ma średnią kwasowość i łagodny smak o charakterze orzechowym i czekoladowym. Natomiast kawa z Peru, Ekwadoru i Boliwii charakteryzuje się zwykle nutami owoców, karmelu i czekolady.
W Ameryce Południowej, a dokładniej w Brazylii uprawia się również specjalne odmiany kawy, takie jak kawa Bourbon. W Kolumbii i Peru kawa i charakteryzuje się słodkim smakiem o charakterze orzechowym, karmelowym i czekoladowym. Kawa Typica, uprawiana w Brazylii i Kolumbii, ma zwykle bogaty smak o charakterze orzechowym, z nutami miodu i czekolady.
Najlepsza kawa z Ameryki Południowej
Ameryka Południowa to jedno z najważniejszych regionów uprawy kawy na świecie i oferuje wiele wyśmienitych rodzajów kaw. Poniżej wymieniłam kilka najbardziej cenionych:
- Brazylijska Bourbon Santos – pochodzi z Brazylii. Brazylijska Bourbon Santos ma łagodny smak, z nutami czekolady i orzechów.
- Kolumbijska Excelso – ta kawa pochodzi z Kolumbii i charakteryzuje się łagodnym smakiem, z nutami cytrusowymi, karmelu i czekolady.
- Peru Chanchamayo – uprawiana jest w Peru i ma bogaty, złożony smak, z nutami czekolady, owoców i karmelu.
- Ekwadorska Galapagos – ta kawa pochodzi z Ekwadoru, ma subtelny smak, z nutami cytrusowymi i kwiatowymi.
- Wenezuelska Maracaibo – pochodzi z Wenezueli i ma bogaty, złożony smak, z nutami czekolady, owoców i przypraw.
Plantacje kawy z Azji
Kawa uprawiana w Azji charakteryzuje się bogatym smakiem, niską kwasowością i intensywnym aromatem. Indonezja, zwłaszcza z regiony Sumatry i Sulawesi, oferuja nam kawę znaną z wyjątkowych smaków i aromatów, w tym nut czekolady, orzechów, tytoniu, przypraw i ziemistych tonów. Kawa z Indii zwykle ma łagodny smak o charakterze orzechowym, z nutami karmelu i przypraw. Natomiast ziarna pochodzące z Papui-Nowej Gwinei i Timoru Wschodniego dają kawę charakteryzującą się bogatym smakiem o charakterze orzechowym, z nutami czekolady i miodu.
Innym ważnym regionem kawowym w Azji jest Arabia Saudyjska, gdzie uprawiana jest kawa z regionu Al-Qassim. Kawa ta charakteryzuje się łagodnym smakiem o nutach miodu, karmelu i owoców.
Co ciekawe, kawa uprawiana w Azji jest często przetwarzana metodą mokrą, co nadaje jej gęstą, pełną strukturę i wyraźny smak. Metoda ta nazywana także procesem fermentacji, polega na usunięciu miąższu z owoców, a pozostawieniu w nich ziaren. Na ziarnach pozostaje kleista warstwa z miąższu, nazywana parchem. Następnie na około 24 godziny zanurza się je w dużych zbiornikach z wodą gdzie zachodzi proces fermentacji. Potem ziarna myje się w umywalniach, w razie potrzeby usuwa reszki miąższu, a następnie są one suszone na słońcu lub w suszarniach. Po osiągnięciu określonego poziomu wilgotności, ok 10-12%, ziarna sortuje się i przygotowuje do transportu, aby skosztować mogli jej kawosze na całym świecie.
Najlepsza kawa z Azji
Azja to kolejny ważny region, w którym uprawia się wiele wyśmienitych rodzajów kaw. Oto kilka z nich:
- Kopi Luwak – ta kawa pochodzi z Indonezji. Kopi Luwak jest specjalnym rodzajem kawy, który produkuje się z wykorzystaniem zwierząt, które nazywa się luwakami. Luwaki jedzą ziarna kawy, a następnie trawią i wydalają. Ten proces nadaje ziarnom wyjątkowy smak.
- Sumatra Mandheling – to także kawa z Indonezji. Charakteryzuje się bogatym, pełnym smakiem, z nutami gorzkiej czekolady, orzechów i przypraw.
- Mysore Nuggets – ta kawa pochodzi z Indii i ma delikatny, subtelny smak, z nutami cytrusowymi i kwiatowymi.
- Vietnam Peaberry – pochodzi z Wietnamu i charakteryzuje się pełnym, złożonym smakiem, z nutami czekolady, orzechów i przypraw.
- Yemen Mocha – ziarna pochodzą z Jemenu i mają bogaty, złożony smak, z nutami czekolady, owoców i przypraw.
Podsumowując, najlepsza kawa – to pojęcie bardzo subiektywne. Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie gdzie uprawiana jest najlepsza kawa. Wszystkie wyżej opisane, regiony znane są z produkcji kawy o niezwykle wysokiej jakości. Dodatkowo każda z nich ma szerokie grona wielbicieli przekonanych o tym, że kawa, którą lubią jest najlepsza. Oczywiście, każdy z rejonów ma charakterystyczne cechy, które mają wpływ na smak i aromat kawy. Warto zauważyć, jednak że nawet poszczególne plantacje znajdujące się w tym samym rejonie mogą wytwarzać ziarna z których powstanie kawa o odrobinę innym smaku. Dlatego też warto próbować. Nawet jeżeli uważamy się za koneserów i znawców kawy, to może nas ona bardzo zaskoczyć.